شهر قم دیگر مناطق کم برخوردار ندارد
توسعه متوازن شهری از جمله موضوعاتی که سال‌هاست متولیان تصمیم‌گیر در مدیریت شهرها علی‌رغم شکل‌گیری کالبد شهری موردتوجه قرار داده‌اند و در این سال‌ها تلاش شده تا با تغییراتی در نحوه توزیع خدمات و امکانات به‌نوعی بالا و پایین شهرها دستخوش تغییرات شود.
این تغییرات ویژه مناطق کم برخوردار در شهر قم در سال‌های گذشته همواره موردتوجه در بودجه و برنامه‌ریزی، پیگیری و امورات اجرایی قرار داشته و برنامه‌ریزی‌های مدیریت شهری قم به نحوی بوده که تغییرات کاملاً برای شهروندان و حتی مسافران قابل‌لمس و ملموس است.
اینکه امروزه قم ازجمله و شاید تنها کلان‌شهری در کشور بوده که هیچ حاشیه‌نشینی ندارد، خود گواه این موضوع است که توسعه شهر در حالت متوازن قرار دارد و به‌نوعی عدالت اجتماعی در سطح شهر در حال اجراست.
هرچند این توسعه با توجه به عقب‌ماندگی‌های سنواتی قم با آرمان‌ها و مدینه فاضله فاصله زیادی دارد، ولی امروزه شاهد آن هستیم که حداقل در سال‌های گذشته 200 درصد سرانه‌های فضای سبز این مناطق کم برخوردار نسبت به یک دهه گذشته افزایش‌یافته و یا در حوزه فرهنگی نیز شاهد رشد چند برابری فضاها، اماکن، فعالیت‌ها و.. در این مناطق هستیم.
حجم بالای اجرای پروژه‌های عمرانی به‌ویژه در حوزه توسعه معابر در مناطق 2، 5 و 6 سبب آن شده که بن‌بستی این مناطق تا حدود زیادی رفع شده و امروزه این مناطق با توجه به موقعیت شکلی شهر قم، با کاهش قابل‌توجهی در حوزه حلقه‌های ترافیکی و دسترسی آسان به سایر نقاط شهر روبرو هستند.
افزایش حوزه خدمات شهری نیز از دیگر مواردی است که در مناطق کم برخوردار بسیار خودنمایی می‌کند و توسعه فضاهای سبز، افزایش ضریب ایمنی، اقدامات پیشگیری و رفع تخلفات شهری، افزایش مدیریت بحران و توجه به پدافند غیرعامل، سیما و منظر و توسعه مراکز تهیه اقلام و کالاهای اساسی و مراکز خرید گام‌هایی بوده که امروزه اصلاً با گذشته نه‌چندان دور این مناطق قابل‌مقایسه نیست.
تلاش برای توسعه شبکه حمل‌ونقل عمومی با توجه به تراکم جمعیتی و فاصله مسافتی با هسته مرکزی شهر نیز در دستور کار جدی مدیریت شهری بوده و شاهد آن هستیم که حجم قابل‌توجهی از اتوبوس‌ها و تاکسی‌ها و در آینده مترو در این مناطق به ارائه خدمات مشغول بوده و خواهند بود.
آزادراه امام علی(ع) و ایجاد مسیرهای ارتباطی سایر محورهای شهری با این حلقه ترافیکی در سال‌های گذشته یکی از مهم‌ترین محورهای توسعه زیرساختی در مناطق کم برخوردار قم بوده است و توانسته بازیگری درست در صحنه مدیریت شبکه معابر و هدایت ترافیک و بازگشایی‌هایی این مناطق باشد.
تکمیل بلوار یادگار امام(ره)، احداث تقاطع شهدای پرواز، خیابان شهید دادخواه، بازگشایی ادامه بلوار جمهوری اسلامی، احداث تونل شهدای امنیت، تقاطع میدان امام حسین(ع)، تکمیل بلوار آیت‌الله بنی فضل، بهبود خیابان سواران، خیابان جلال آل احمد، تکمیل امتداد بلوار توحید تا آزادراه امام علی(ع)، بلوار حمزه سیدالشهدا، تکمیل بلوار کشاورز شمالی و جنوبی، تقاطع سلام، بهسازی ورودی جعفریه، بلوار شهید تهرانی مقدم و تکمیل دسترسی‌ها، تقاطع میثم تمار، امتداد بلوارسوم خرداد، امتداد بلوار کارگر، تکمیل بلوار بعثت، تکمیل و امتداد بلوار آیت‌الله مدرس، تقاطع غیرهمسطح میدان حضرت ولیعصر(عج)، بازگشایی 20 متری ولیعصر و شمس‌آباد، بهبود بلوار خلیج‌فارس، تکمیل خیابان شهید حیدریان، تقاطع غیرهمسطح شهید کبیری، بهبود بلوار شهید کلهری، امتداد بلوار آیت‌الله بهاالدینی، مسیرهای دسترسی بلوار شهید محلاتی و کمربندی، بازگشایی خیابان آیت‌الله حکیم، تقاطع غیرهمسطح آیت‌الله حکیم، بازگشایی خیابان شهیدان شاهرودی و... تنها گوشه‌ای از فعالیت‌های عمرانی و شاخص در مناطق کم برخوردار 2، 6 و 5 در سال‌های گذشته به شمار می‌آید.
تعیین تکلیف سکونتگاه‌های غیررسمی و نامرغوب از دیگر موضوعاتی است که در سال‌های گذشته مدیریت شهری به‌صورت ویژه در دستور کار قرار داده است ولی با توجه به لزوم ورود دستگاه‌ها و نهادهای مختلف ازجمله مدیریت عالی استان، بخشی از این مهم تاکنون محقق نشده است و برنامه‌های مختلفی برای رفع این مشکل در شهر قم وجود دارد.
افزایش بیش از 500 درصدی صدور پروانه‌های احداث بنا و 200 درصدی بهسازی بناهای ساختمانی و رویکرد اساسی بهسازی بافت فرسوده و خطرآفرین شهری در این مناطق حاکی از آن است که این مناطق دیگر به‌مانند گذشته در دید مردم، محروم و کم برخوردار نیست و میل به حضور و فعالیت در این مناطق در بین شهروندان افزایش‌یافته است.
در بودجه سال ۱۴۰۱ شهرداری قم بیش از 200 میلیارد تومان اعتبار برای توانمندسازی و توسعه محلات کم برخوردار قم هزینه شد که این رقم بودجه در سال 1402 با افزایش حدود 60 درصدی به رقمی حدود 350 میلیارد تومان رسید که در سال 1403نیز بالغ‌بر 1000 میلیارد تومان برای توسعه محلات کم برخوردار و رعایت عدالت و توازن در اجرای پروژه‌های عمرانی در نظر گرفته شده است.
موارد بالا تنها گوشه‌ای از اقدامات در حوزه‌های مختلف مدیریت شهری برای کاهش فاصله توسعه‌ای بین محلات و به‌نوعی فاصله طبقاتی بین شهروندان است که امید است با برنامه‌ریزی منسجم‌تر و همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط شاهد حذف کامل این مناطق در حوزه کم برخورداری باشیم.
